เที่ยวบินสุดท้ายการบินไทย TG-311

พูดถึงกันมากที่สุด.. ย้อนรอยอาถรรพ์เลข 13 เที่ยวบินสุดท้ายของ TG-311 ชนภูเขาขณะเตรียมลงจอดที่สนามบินตรีภูวัน กรุงกาฐมาณฑุ

หนึ่งในอุบัติเหตุสะเทือนใจคนไทยเป็นที่รู้จักกันไปทั่วโลก คือ การบินไทย TG-311 อยู่ในตอนที่ 10 ซีซั่นที่ 17 สารคดีเมย์เดย์ Air Crash Investigation ชื่อตอนว่า The Lost Plane ย้อนรอยเรื่องเล่านี้กว่า 30 ปีมาแล้ว ในวันที่ 31 กรกฎาคม พ.ศ. 2535 ออกเดินทางจากสนามบินดอนเมืองไปยังสนามบินตรีภูวัน กาฐมาณฑุ ประเทศเนปาล ใช้เครื่องบินแอร์บัส 310 ประวัติของเครื่องบินได้จัดซื้อต่อมาจากประเทศแคนาดา อายุ 5 ปี

อนุสรณ์สถานคาคานี (Kakani Memorial Park) จังหวัดนาวาคต การบินไทย TG-311 ประสบอุบัติเหตุชนภูเขาขณะกำลังลดระดับเตรียมร่อนลงจอดที่สนามบินตรีภูวัน กาฐมาณฑุประเทศเนปาล เมื่อวันที่ 31 กรกฎาคม พ.ศ. 2535 เวลา 12:45:26 ตามเวลาท้องถิ่น เสียชีวิตทั้งหมด และก่อนหน้านี้การบินไทยเที่ยวบินที่ 311 (พ.ศ. 2516) เคยประสบอุบัติเหตุโดยมีหมายเลขเที่ยวบินเหมือนกันด้วย

ไฟท์บินมีนักบินทั้งหมด 2 คน เป็นกัปตันมากประสบการณ์อดีตทหารอากาศ ยศเรืออากาศโท อายุ 41 ปี ส่วนนักบินผู้ช่วยเป็นอดีตทหารอากาศ ยศนาวาอากาศตรีอายุ 52 ปี เคยทำการบินที่นี่แล้วทั้งหมด 14 ครั้ง และลูกเรือทั้งหมดอีก 12 คน ดูแลผู้โดยสารทั้งหมด 99 คน เริ่มออกเดินทางตั่งแต่ช่วงสายของวัน 10:30 น. จะต้องถึงช่วง 12:55 น. ตามเวลาท้องถิ่น ตัวสนามบินอยู่ใกล้ เทือกเขาหิมาลัย ถูกจัดเป็นสนามบินที่นำเครื่องบินลงจอดยากเป็นอันดับต้นๆ ของโลก ด้วยสภาพภูมิประเทศที่เป็นหุบเขาสูง แล้วยังก็เป็นบริเวณที่มีสภาพอากาศที่แปรปรวนอยู่บ่อยครั้งจากลมภูเขา ส่งผลให้มีเมฆ หมอก และกระแสลมแรงอยู่ตลอดเวลา สมัยนั้น สนามบินยังขาดเรดาร์ที่ทันสมัย ทำให้หอบังคับการบินไม่สามารถรู้ตำแหน่งของเครื่องบินเลย จะใช้วิธีการจดตำแหน่งล่าสุดที่นักบินได้แจ้งทางวิทยุพูดคุยสื่อสารกัน

อ้างอิงจาก : สนามบินตรีภูวัน กาฐมาณฑุ ในสมัยนั้นยังไม่มีเรดาห์ หอบังคับการบินไม่ทราบตำแหน่งของเครื่องบิน การจะนำเครื่องบินลงจอดที่สนามบินแห่งนี้อาศัยการมองด้วยสายตาและการวิทยุประสานงานตำแหน่งเป็นระยะๆ เท่านั้น ในวันที่เกิดอุบัติเหตุนั้น เป็นวันที่สภาพอากาศปิด นักบินสามารถมองเห็นทัศนียภาพได้เพียงไม่กี่ร้อยเมตร การนำเครื่องบินลงจอดจึงต้องอาศัยการประสานงานทางวิทยุสื่อสาร

เนื้อหาในสารคดี เปิดเผยถึงความสับสนหลงทิศของกัปตันการบินไทย TG-311 ที่กำลังจัดเตรียมเครื่องบินลงจอดแล้วโดยใช้รันเวย์ทางทิศใต้หมายเลข 02 เพราะว่าความสูงของภูเขาเตี้ยกว่าด้านอื่นๆ ในขณะที่เครื่องบินกำลังบินลดระดับลง หอบังคับการบินได้แจ้งมาว่าทัศนวิสัยไม่ดีแถมมีฝนตกหนักบริเวณพื้นที่นั้น ทำให้ไม่สามารถลงจอดได้ แต่ได้ให้คำแนะนำเพิ่มเติม คือ ลงจอดทิศฝั่งตรงข้ามที่รันเวย์หมายเลข 20 แทน ดังนั้น กัปตันจึงตัดสินใจเลือกใช้วิธีที่เรียกว่า เซอร์คิง (Circling Approach) คือ การบินขนานกับรันเวย์พร้อมลดระดับความสูงลงด้วย แล้วจึงวนกลับมาลงจอด แต่กัปตันได้ประเมินความเสี่ยง จึงตัดสินใจจะไปลงจอดสนามบินสำรองที่สนามบินกัลกัตตา ประเทศอินเดียแทน

ต่อมา…หอบังคับการบิน ได้แจ้งทางวิทยุว่า รันเวย์หมายเลข 02 สามารถลงจอดได้แล้ว กัปตันเลยตัดสินใจเปลี่ยนเส้นทางเพื่อจะนำเครื่องไปลงจอด ซึ่งในระหว่างที่ร่อนลงมานั้น ได้เกิดปัญหากับแฟลบ (Flap) กางไม่เต็มที่หนึ่งข้าง กัปตันได้มีการตัดสินใจในวินาทีคับขันอยู่หลายครั้งว่าจะยกเลิกทำการลงจอดหรือไม่? จน 20 วินาทีต่อมา แฟลบกลับมาทำงานได้เต็มรูปแบบแล้ว แต่ระดับความสูงมากเกินไปจึงได้ติดต่อหอควบคุมการบินเพื่อจะเลี้ยวไปทางซ้าย และวนกลับใหม่ โดยป้อนคอมพิวเตอร์ทำการบินของจุดลงจอดนี้ว่า โรมิโอ (Romio)

จากนั้นได้ขาดการติดต่อกับหอบังคับการบิน ซึ่งกัปตันพยายามวิทยุไปอีก 3 – 4 ครั้ง จนหอบังคับการบินได้ให้ข้อมูลแจ้งกลับว่า ไม่สามารถให้เลี้ยวซ้ายได้ เพราะว่ามีเครื่องบินอยู่ จึงเป็นเหตุผลให้ต้องหันหัวเครื่องเลี้ยวไปทางขวาแทน ตั้งใจว่าจะบินเป็นครึ่งวงกลมกลับมา (ยูเทิร์น) ยังจุดโรมิโอ (Romio) อีกครั้ง ในระหว่างเตรียมการลงจอด ปรากฎว่า ทัศนวิสัยไม่ดีมีหมอกหนาส่งผลให้เกิดความสับสน หลงทิศโดยคิดว่าหันเครื่องบินไปทางทิศใต้แล้ว กัปตันได้สั่งผู้ช่วยนักบินให้ลงข้อมูลโรมิโอ (Romio) ไปยังระบบนำร่องลงจอด แต่ไม่เป็นผลสำเร็จ จังหวะนั้นมีเสียงเตือนเริ่มดังขึ้นเป็นระยะว่า เชิดหัวขึ้น! เชิดหัวขึ้น! ผู้ช่วยนักบินได้สังเกตุเห็นจากบนหน้าจอ เลยแจ้งเตือนไปยังกัปตันว่า ตอนนี้กำลังอยู่ทางทิศเหนือของสนามบินแล้ว แต่เกิดการโต้เถียงว่าอาจเป็นปัญหาของหน้าเสียหรือไม่ จนผ่านมาเกือบหนึ่งนาทีสุดท้ายแห่งหายนะ การบินไทย TG-311 ปะทะกับเทือกเขาที่ความสูง 11,500 ฟุต ทางทิศเหนือ

การค้นหาผู้รอดชีวิตแทบเป็นศูนย์ และกินเวลามากกว่าสองวัน จนกระทั่งมีชาวบ้านมาแจ้งพบเศษซากเครื่องบินกระจัดกระจายเป็นจำนวนมาก ทำให้ทางการเร่งส่งเจ้าหน้าทีมค้นหาไป แต่ด้วยอากาศที่เบาบางของภูเขาหนึ่งในทีมค้นหาได้เสียชีวิตด้วย

ผู้สอบสวนได้ตั้งข้อสังเกตุว่า กัปตันทำหน้าที่ทั้งขับเครื่องบิน และวิทยุพูดคุยด้วยตัวคนเดียว ขาดการแบ่งหน้าที่กัน ทำให้เสียสมาธิจึงเป็นเหตุให้หลงทิศ เป็นที่มาของบทเรียนที่น่าเศร้า และสะเทือนใจของใครหลายๆ คน จนถึงทุกวันนี้ และหลังจากได้เกิดเหตุ การบินไทย TG-311 ชนภูเขาไปแล้ว 59 วัน ได้เกิดอุบัติเหตุซ้ำ เป็นเครื่องบินแอร์บัส A-300 สายการบินปากีสถานหมายเลข PK-268

ปัจจุบัน การบินไทยได้เปลี่ยนรหัสของเที่ยวบินกรุงเทพ ไปกาฐมาณฑุแล้ว จากเดิม คือ การบินไทย TG-311/312 เป็น การบินไทย TG-319/320 และยกเลิกธรรมเนียมการจับคู่นักบินที่มีอายุห่างกันมากกว่า 10 ปีขึ้นไป รวมถึงฝึกนักบินเพื่อไม่ให้เกิดเหตุการณ์แบบนี้ซ้ำขึ้นอีก

เพื่อเป็นการรำลึกถึงเหตุการณ์ได้มีการสร้างอนุสรณ์สถานคาคานี (Kakani Memorial Park) อยู่บริเวณใกล้เคียงกับจุดตกทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของกาฐมัณฑุ ตอนใต้ของเทือกเขาหิมาลัย

ตามวีดีโอพาเที่ยวอนุสรณ์สถานคาคานี (Kakani Memorial Park) เหตุกาณ์นี้ถือเป็นเหตุการณ์ใหญ่ครั้งสำคัญทั้งกับประเทศไทย และประเทศเนปาลด้วย โดยเป็นจุดเริ่มต้นในการปรับปรุงมาตรการ ด้านความปลอดภัยครั้งใหญ่ที่มีการสูญเสียอย่างมาก สร้างความสะเทือนใจให้กับคนทั่วโลก และเพื่อเป็นการรำลึกถึงเหตุการณ์ที่ไม่มีใครอยากให้เกิดขึ้นดังกล่าว มีการสร้างอนุสรณ์สถานอยู่บริเวณใกล้เคียงกับจุดตกทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ภายในพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นสวนต้นไม้และดอกไม้ มีป้ายแสดงความรำลึกถึงเที่ยวบินการบินไทย TG-311 ทั้งภาษาไทย ภาษาอังกฤษ และภาษาเนปาล พร้อมสัญลักษณ์การบินไทยที่ทำขึ้นมาจากหินรวมถึงมีการสลักชื่อผู้ที่เสียชีวิตจากเหตุการณ์นี้ไว้ที่ก้อนหินที่ก่อตัวขึ้นเป็นกำแพงในมุมหนึ่งของสวนด้วย

หมายเหตุ : ภาพและวีดีโอในบทความเรื่องนี้ มาจากฐานข้อมูลของเว็บไซต์อื่นๆ หากว่ามีการถูกลบหรือโยกย้ายจะส่งผลให้ไม่แสดงผลตามไปด้วย